W historii ludzkości kawa była naparem szatana, duchową substancją odurzającą, a nawet erotycznym środkiem pobudzającym. Mimo wielu wzlotów i upadków kawa dziś jest niezwykle popularna we wszystkich zakątkach świata.
Legenda o kawie, kozach i opacie
Historia odkrycia i wędrówki kawy jest w pewien sposób zwierciadłem zmieniającego się świata – to historia wiary, niewolnictwa, przemytnictwa, ale także miłości i wspólnoty. Mimo że w jej osi czasu istnieje wiele przerw, to dzięki faktom i niezliczonej ilości legend o kawie, można je bez problemu zapełnić.
Jedna z najstarszych i chyba też najciekawszych historii związanych z odkryciem kawy i jej działania pochodzi z IX wieku. Mówi ona o pasterzu kóz o imieniu Chaldi, który pasąc je na etiopskich pastwiskach, zauważył, że kozy zjadające owoce pewnego krzewu są niezwykle czujne i aktywne.
Kiedy Chaldi podzielił się później swoją wiedzą z miejscowym opatem, ten kazał uwarzyć pierwszy napar kawowy z liści i jagód. Istnieją jednak inne wersje tej historii – w jednej z nich opat uznał owoce kawy za dzieło diabła, więc wrzucił je do ognia. W innej zaś jagody były tak gorzkie, że opat z obrzydzeniem wrzucił je do paleniska, tworząc w ten sposób pierwszą paloną kawę.
Od legend do faktów: skąd pochodzą ziarna kawy?
Kawa jako napój została odkryta co najmniej 1000 lat temu, ale nikt nie jest pewien, gdzie znajduje się jej kolebka. Powszechnie uważa się, że kawa trafiła do Jemenu i Arabii wraz z afrykańskimi niewolnikami.
Na długo przed tym, jak ziarna kawy zaczęto wypalać, mielić i wykorzystywać do przygotowania znanego dziś na całym świecie napoju, wcześniej z uwagi na stymulujące działanie do przygotowywania różnych naparów wykorzystywano jagody kawowca wraz z liśćmi.
Czy wiesz, że…? Pasterze w Afryce mieszali ziarna kawy z tłuszczem i przyprawami? W ten sposób powstawały pierwsze batony energetyczne. Na długi czas zapewniały one im wystarczającą ilość składników odżywczych i energii.
W XV wieku muzułmańscy asceci i mistycy wytwarzali quishr (znane wówczas jako „wino arabskie”). Był to napar z jagód kawowca, który dzięki pobudzającemu działaniu pomagał nie zasnąć podczas nocnych modlitw.
Orient, kupcy i pierwsza europejska kawiarnia
Wieści o stymulującym działaniu kawy zaczęły się rozchodzić bardzo szybko, otwierając tym samym drzwi różnym kupcom i handlarzom. Picie kawy rozprzestrzeniło się w świecie, wcześniej niż jej uprawa. To właśnie na Bliskim Wschodzie, a konkretnie na Półwyspie Arabskim powstały pierwsze kawiarnie z wyjątkową atmosferą. Największą popularnością cieszyły się w Turcji, ale te z najbardziej magiczną atmosferą powstały w pobliżu Mekki i Medyny.
Czy wiesz, że…? Gubernator Mekki w 1511 roku zakazał picia kawy, ponieważ obawiał się, że jego przeciwnicy popijając kawę, będą krytykować jego rządy i tworzyć opozycję.
Z Orientu zwyczaj picia kawy rozprzestrzenił się później po Europie i reszcie świata. W Europie pionierem były Włochy, a konkretnie Wenecja, gdzie w 1720 roku powstała pierwsza europejska kawiarnia Florian, która działa do dziś.
Ten diabelski napój jest pyszny. Powinniśmy okpić czarta i ochrzcić kawę.
papież Klemens VIII
Jednak pojawienie się kawy we Włoszech początkowo wiązało się z konfliktami. Kościół nazwał kawę istnym dziełem szatana i dopiero papież Klemens VIII, który skosztował kawy, zdecydował się ogłosić ją prawdziwym chrześcijańskim napojem.
Jak ziarna kawy trafiły do nas?
Jedna z najstarszych wzmianek o kawie na naszym terenie pochodzi od naszych czeskich sąsiadów. Wspomina o pierwszym kawiarnianym wyposażeniu, które należało do pewnego Araba o nazwisku Georgius Deodatus (z języka czeskiego: Jiří Deodat) i składało się z wiadra, chochli i kilku kubków. Parzył on kawę w domu a z wiadrem, w którym kawa była wymieszana z cukrem trzcinowym, przemierzał ulice Pragi. Gdy w 1714 r. uzyskał prawo mieszczańskie, założył pierwszą kawiarnię w Pradze.
Czy wiesz, że…? W XVII wieku szanujące się kobiety, w przeciwieństwie do prostytutek, miały zakaz wstępu do kawiarni. Z tego powodu w 1674 roku powstała Petycja kobiet przeciwko kawie, w której kobiety starały się uniemożliwić swoim mężom ciągłe przesiadywanie w kawiarniach.
Powstanie pierwszych kawiarni w Bratysławie było mocno uzależnione od życia w Wiedniu i Budapeszcie, które wówczas były ośrodkami życia społecznego i intelektualnego. W kawiarniach spotykali się mieszczanie, artyści, kupcy i intelektualiści, by przy dobrej kawie dyskutować na aktualne i gorące tematy.
Kawa w Polsce pojawiła się już w XVII wieku, a do grona wielkich miłośników kawy należał między innymi król Jan III Sobieski. Pierwsza kawiarnia w Polsce powstała na początku XVIII wieku w Gdańsku, w 1724 roku powstała pierwsza kawiarnia w Warszawie.
Miejsce kawy w nowoczesnej historii
W połowie ubiegłego wieku wiele kawiarni musiało zostać zamkniętych, ponieważ uważano je za burżuazyjny przeżytek. Powrót do typowego życia kawiarnianego rozpoczął się dopiero po zmianie reżimu, a dziś znów przeżywamy boom na kawę. Wiąże się to głównie z rosnącym zainteresowaniem ludzi o wysokiej jakości kawę paloną i poznawanie jej profili smakowych.
Chociaż kawa brazylijska jest dziś jedną z najbardziej znanych, coraz więcej osób u nas i na całym świecie zaczyna interesować się innymi rodzajami kawy. Mimo że w popularności nut smakowych wciąż dominują kawa karmelowa i kawa orzechowa, to coraz większą uwagę przykuwają również kawy afrykańskie, które charakteryzują się bardziej wyrazistą nutą owocową.
Też chciałbyś spróbować takiej kawy?
Wypróbuj jedną z naszych bardziej owocowych kaw jednorodnych.
Ethiopia Dimtu Tero
Słodka jednorodna kawa charakteryzująca się owocowymi tonami jagód, poziomek i kwiatów.
Kenya Tekangu Tegu
Jasno palona, wyborowa kawa, która zachwyci Cię świeżymi tonami grejpfruta, kwiatów i malin.
