Kawa „po turecku“ – kawowy klasyk pokolenia naszych rodziców i dziadków. Czym się różni od tradycyjnej tureckiej kawy i jak ją prawidłowo przygotować?
Jak Turcy ulegli kawie…
Historia tureckiej kawy sięga XVI wieku, kiedy to dwaj syryjscy kupcy po raz pierwszy przywieźli ziarna kawy do Stambułu. Dzięki wyśmienitemu aromatowi i charakterystycznemu smakowi kawa szybko stała się podstawowym elementem bogatych rytuałów dworu osmańskiego, a później także codziennego życia zwykłych ludzi.
Kahve, w tłumaczeniu oznacza „odurzający napój“, stała się w Turcji tak ważna, że w niektórych domach znajdowały się specjalne pomieszczenia przeznaczone do jej spożywania. Popularność kawy wśród ludu była swego czasu tak duża, że dwór sułtański zaczął się obawiać, że przeciwnicy będą krytykować rząd i tworzyć opozycję przesiadując przy filiżance kawy. Dlatego też przez pewien czas obowiązywał ścisły zakaz jej picia i odwiedzania kawiarni.
Czy wiesz, że…? Kawa odgrywała również ważną rolę w tureckiej kulturze podczas zaręczyn. Służyła ona kobietom do wyrażania opinii na temat przyszłego pana młodego. Jeśli kawa była słodka, oznaczało to aprobatę, ale jeśli miała lekko słony smak, oznaczało to, że kobieta nie akceptowała propozycji małżeństwa.
Jak przygotować prawdziwą kawę po turecku?
Tradycyjną turecką kawę przygotowuje się na rozżarzonych węglach lub piasku albo bezpośrednio na ogniu w specjalnym naczyniu zwanym dżezwa (tur. cezve). Znane są również nazwy: ibrik, briki, rakwa, finjan lub kanaka. Jest to miedziany tygielek z cynową powierzchnią, który ma specyficzny kształt gruszki – szerokie dno i zwężoną szyjkę – oraz długą rączkę.
Przed przygotowaniem kawa jest dość drobno mielona – jej grubość przypomina mąkę lub proszek kakaowy – i parzona jest w tygielku z wodą, ewentualnie cukrem lub różnymi przyprawami, takimi jak kardamon, mastyks lub ambra. Ważne jest, aby gotować ją powoli i odstawić z ognia przed zagotowaniem.
Czy wiesz, że…? Turecka kawa zawsze podawana jest z pianką i nigdy nie miesza się jej po nalaniu do filiżanki, ponieważ w przeciwnym razie pianka opadnie. Często zdarza się również, że po przygotowaniu kawy ponownie stawia się ją na ogniu, aby umożliwić ponowne wytworzenie się pianki.
Ponieważ tradycyjna kawa po turecku nie jest filtrowana, pozostałości drobno zmielonej kawy dostają się do filiżanki podczas podawania, ale przed spożyciem osiadają na dnie. Prawidłowo przygotowana kawa ma charakterystyczny, słodko-gorzki smak, gęstą konsystencję i przyjemną piankę. Tak przygotowaną kawę podaje się w małych filiżankach i pije czystą, tzn. bez mleka lub śmietanki. Rzadko dodaje się również cukier po zaparzeniu kawy – z reguły dodaje się go do wody wraz z przyprawami przed zaparzeniem kawy.
Pyszną turecką kawę możesz przygotować w domu
Choć tradycyjna kawa po turecku jest popularna głównie w Europie Wschodniej i na Bliskim Wschodzie, można ją przyrządzić w domu, nawet jeśli nie ma się oryginalnego tygielka. Wystarczy mniejszy garnuszek lub rondelek z długą rączką. A więc do dzieła:
1. Wlej wodę do dżezwy lub rondelka – ilość wody zależy od objętości napoju, który chcesz uzyskać, oraz od preferowanego smaku. Aby zaparzyć kawę dla jednej osoby, można wlać do tygielka od 50 do 100 mililitrów wody.
2. Zmiel kawę – około 6-7 gramów kawy zmiel bardzo drobno i dodaj ją do wody wraz z cukrem lub ulubionymi przyprawami. Wymieszaj wszystko razem, aby rozpuścić cukier i połączyć smaki. Później już nie należy mieszać kawy.
3. Postaw kawę na ogniu lub gorącej płycie i gotuj powoli. Nigdy nie zostawiaj kawy bez nadzoru, ponieważ może wykipieć.
RADA! Chociaż tradycyjną turecką kawę podaje się z fusami, nic się nie stanie, jeśli przefiltrujesz ją przez papierowy filtr lub klasyczne sitko.
4. Po kilku minutach poziom kawy w tygielku zacznie się podnosić, a wraz z nim zacznie się tworzyć delikatna pianka – to sygnał, że kawa jest gotowa. Bardzo ważne jest, aby w odpowiednim momencie zdjąć kawę z ognia – musi to być tuż przed zagotowaniem.
5. Wlej część kawy do filiżanki i powtórz proces parzenia, jeśli chcesz uzyskać jeszcze gęstszą piankę. Powoli wlej resztę kawy do filiżanki i pozwól, aby piana wypłynęła na powierzchnię.
6. Nie mieszaj już przygotowanej kawy, należy ją podawać od razu, lecz przed spożyciem poczekaj chwilę, aby drobinki zmielonej kawy zdążyły osiąść na dnie filiżanki. Na zdrowie!
Polska kawa po turecku ≠ turecka kawa
Może to zabrzmi drastycznie, ale tradycyjna kawa po turecku nie ma nic wspólnego z „tradycyjną“ polską kawą po turecku. Mimo że dziś możemy przygotować w domu naprawdę smaczną i zdrową kawę, czy to w ekspresie automatycznym, czy we French Pressie, Aeropressie lub V60, wielu Polaków pozostaje wiernych klasycznej polskiej kawie po turecku. A przecież jest tak wiele powodów, by jej nie pić!
Klasyczna polska kawa „po turecku“ jest zwykle parzona z mieszanki Arabici i Robusty, przy czym Arabica jest w niej w minimalnej ilości. W większości przypadków jest to mieszanka o naprawdę średniej jakości. Ponadto kawa jest często przechowywana już zmielona, co również nie sprzyja jej świeżości i walorom smakowym.
Kolejnym, być może największym błędem jest samo parzenie i spożywanie tej kawy. Kawę „po turecku“ przygotowuje się zwykle poprzez zalanie kawy wrzątkiem, co niszczy cały jej smak. Najlepiej jest pozwolić wodzie nieco ostygnąć do temperatury około 96°C przed zalaniem kawy. Dużym błędem jest również pozostawienie fusów z kawy na dnie kubka na zbyt długi czas – nieraz nawet na kilka godzin. Zmieloną kawę należy pozostawić do zaparzenia na maksymalnie 3-4 minuty.
Czy wiesz, że…? Pijąc polską kawę „po turecku“, należy uważać na wysoką zawartość kofeiny – podnosi ona ciśnienie, a u osób bardziej wrażliwych może wywoływać niepokój lub bezsenność.
Niewłaściwe przygotowanie i długie parzenie są przyczyną częstych problemów trawiennych związanych z kawą „po turecku“. Jeśli kawa zbyt długo parzy się w gorącej wodzie, uwalniają się z niej niepożądane substancje i nadmiar kofeiny, co w efekcie powoduje u wielu kawoszy rozstrój żołądka. W przypadku tradycyjnej tureckiej kawy delikatne fusy nie przeszkadzają, ponieważ kawa jest podawana w małych filiżankach i wypijana niemal od razu po podaniu.
Zdrowa alternatywa dla polskiej kawy po turecku
Przyzwyczajenie to druga natura człowieka, ale jeśli chcesz nadal cieszyć się swoją ulubioną filiżanką kawy bez większych zmian, zalecamy przestawienie się z klasycznej zalewanej kawy na French Press. Wystarczy zmielić kawę tuż przed przygotowaniem, zalać ją gorącą (nie wrzącą!) wodą i po kilku minutach odcedzić, naciskając tłok. Tak uzyskasz smaczną i zdrową kawę!
Polecamy do tureckiej kawy
Cuba Serrano Superior
Absolutnie doskonała, orzechowo-karmelowa kawa z gęstą pianką i gorzkimi nutami tytoniu.
Duetto
Przyjemnie słodka kawa o smaku syropu owocowego i czekolady, z doskonale gęstą pianką.
